خود را بیازمایید شیمی دوازدهم
۱- این شکلها واکنش دو قطعه نوار منیزیم یکسان را با محلول دو اسید متفاوت در دما و غلظت یکسان نشان میدهند.
آ) سرعت کدام واکنش بیشتر است؟ چرا؟
ب) غلظت یون هیدرونیوم در محلول کدام اسید بیشتر است؟ چرا؟
پ) اگر ثابت یونش یک اسید، $K_{\text{a}1}$ و دیگری $K_{\text{a}2}$ باشد، ثابت یونش این دو اسید را با یکدیگر مقایسه کنید و پاسخ خود را توضیح دهید.
پاسخ تشریحی و گام به گام خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
این فعالیت ارتباط مستقیم بین **قدرت اسید (غلظت $\text{H}_3\text{O}^+$)**، **سرعت واکنش** و **ثابت یونش ($K_{\text{a}}$)** را بررسی میکند.
---
## پاسخ و توضیح خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
### آ) پاسخ و توضیح خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
**سرعت واکنش:** سرعت واکنشی که در آن $ ext{Mg}$ مصرف میشود (تولید گاز $ ext{H}_2$)، در محلولی که غلظت **یون هیدرونیوم ($ ext{H}_3\text{O}^+$) بیشتری دارد، بیشتر است.**
**چرا؟** بر اساس اصل **غلظت** در سینتیک شیمیایی، افزایش غلظت واکنشدهندهها (در اینجا $ ext{H}_3\text{O}^+$) باعث افزایش تعداد برخورد مؤثر و در نتیجه **افزایش سرعت واکنش** میشود. اسیدی که قویتر باشد، یون $\text{H}_3\text{O}^+$ بیشتری تولید میکند و واکنشش با منیزیم سریعتر است.
### ب) پاسخ و توضیح خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
**غلظت یون هیدرونیوم:** غلظت $\text{H}_3\text{O}^+$ در محلول **اسید قویتر** (اسیدی که واکنش سریعتری دارد) بیشتر است.
**چرا؟** با وجود اینکه غلظت مولی **اولیه** هر دو اسید یکسان است، اسید قویتر (که در نمودارها با سرعت واکنش بالاتر مشخص میشود) بیشتر یونیده میشود. اسید قویتر، یونش **کامل** یا نزدیک به کامل داشته و بنابراین غلظت $\text{H}_3\text{O}^+$ تولید شده توسط آن به غلظت اولیه اسید نزدیکتر است، در حالی که اسید ضعیفتر یونش **جزئی** دارد.
### پ) پاسخ و توضیح خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
**مقایسه ثابت یونش ($K_{\text{a}}$):** ثابت یونش اسید قویتر **بزرگتر** است.
$$K_{\text{a}} = \frac{\left[\text{H}_3\text{O}^+\right]\left[\text{A}^-\right]}{\left[\text{HA}\right]}$$
**توضیح:** همانطور که در قسمتهای (آ) و (ب) مشخص شد، اسید قویتر غلظت $\text{H}_3\text{O}^+$ بیشتری تولید میکند. بر اساس عبارت ثابت یونش، هر چه **غلظت $\text{H}_3\text{O}^+$** در حالت تعادل بیشتر باشد، مقدار صورت کسر **$K_{\text{a}}$** بزرگتر خواهد بود. بنابراین، اسیدی که واکنش سریعتری دارد (اسید قویتر)، **ثابت یونش بزرگتری** دارد. اگر فرض کنیم اسید ۱ قویتر است، آنگاه $K_{\text{a}1} > K_{\text{a}2}$ خواهد بود.
خود را بیازمایید شیمی دوازدهم
۲- باران اسیدی حاوی نیتریک اسید و سولفوریک اسید است در حالی که باران معمولی حاوی کربنیک اسید است. با مراجعه به جدول توضیح دهید در کدام باران غلظت یون هیدرونیوم بیشتر است؟ چرا؟ ثابت یونش کربنیک اسید را $4.5 \times 10^{-7}$ در نظر بگیرید.
پاسخ تشریحی و گام به گام خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
این سؤال به مقایسه قدرت اسیدها و تأثیر آن بر **غلظت یون هیدرونیوم** و ماهیت باران میپردازد.
---
## پاسخ و توضیح خود را بیازمایید شیمی دوازدهم صفحه 24
### توضیح غلظت یون هیدرونیوم در باران اسیدی و معمولی
**غلظت یون هیدرونیوم در باران اسیدی بیشتر است.**
**چرا؟** دلیل اصلی این تفاوت، مقایسه **قدرت اسیدها** در دو نوع باران است:
1. **باران اسیدی:** حاوی **اسیدهای قوی** مانند نیتریک اسید ($ ext{HNO}_3$) و سولفوریک اسید ($ ext{H}_2 ext{SO}_4$) است. اسیدهای قوی یونش **کامل** دارند و تقریباً تمام مولکولهای آنها به یون هیدرونیوم ($ ext{H}_3 ext{O}^+$) تبدیل میشوند. ثابت یونش این اسیدها **بسیار بزرگ** است (عملاً $ ext{K} o nfty$).
2. **باران معمولی:** حاوی **اسید ضعیف** کربنیک اسید ($ ext{H}_2 ext{CO}_3$) است. همانطور که داده شده است، ثابت یونش کربنیک اسید **بسیار کوچک** است ($K_{ ext{a}} = 4.5 imes 10^{-7}$). این به معنای آن است که $ ext{H}_2 ext{CO}_3$ تنها به میزان **اندکی** یونش پیدا میکند و بیشتر مولکولهای آن به صورت دستنخورده باقی میمانند.
**نتیجه:** به دلیل تفاوت فاحش در میزان یونش، باران اسیدی حاوی اسیدهای قویتر است که غلظت بسیار بالاتری از یونهای $ ext{H}_3 ext{O}^+$ را در آب آزاد میکنند و خاصیت اسیدی قویتری دارد (مقدار $ ext{pH}$ آن کوچکتر است).